چک سرقتی و مفقود شدن چک

ماده ۱۴ قانون صدور چک، این حق را به ذینفع و متعهد چک، داده است که در صورت مفقود شدن چک صادره، به بانک، مراجعه نماید و ضمن اعلام کتبی مفقودی چک، دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد و ظرف یک هفته، اقدام به طرح موضوع در دادسرا نموده و گواهی طرح شکایت خود در دادسرا را به بانک، ارائه نمایند تا خودداری بانک از پرداخت وجه آن چک، علاوه بر مبانی اداری، مبنای قضائی نیز داشته باشد.

اگر ذینفع و متعهد پرداخت وجه چک، اقدام به سوء استفاده از این امکان قانونی نماید و به صورت متقلبانه و به دروغ، ادعای مفقودی چک را بنماید و مانع پرداخت وجه آن شود این کار، جرم است و علیه کسانی که بر خلاف واقع، ادعای مفقودی چک می کنند می توان شکایت نمود.

بنابراین، اعلام مفقودی چک برخلاف واقع و انسداد حساب بانک با توسل به ادعای دروغ مفقودی چک، برابر ماده ۱۴ قانون صدور چک، جرم است.

امکان سوء استفاده از چک سرقتی

مهمترین نکته در خصوص چک های به سرقت رفته این است که این قبیل چک ها اگر نوشته و امضا شده باشند در حکم اسکناس هستند و به میزان مبلغی که درآن‌ها، نوشته شده دارای ارزش مالی هستند. همچنین در صورتیکه آن چک نوشته نشده باشد می‌توان با تکمیل کردن و نوشتن، به آن ارزش مالی بخشید.

مراحل اعلام مفقودی چک

۱-دستور عدم پرداخت به بانک

چک ممکن است به دلایل مختلفی مثل سرقت ، مفقود شدن ، کلاهبرداری ، جعل و … گم بشود . طبق ماده ۱۴ قانون صدور چک ، بعد از گم شدن چک صادر کننده باید به بانک کتبا دستور عدم پرداخت بدهد . بانک بعد از بررسی هویت دستور دهنده ، در صورتی که کسی چک را به بانک ارائه دهد ، از پرداخت وجه آن خودداری می کند و با ذکر علت ، اقدام به صدور گواهی عدم پرداخت می کند . بنابراین اولین مرحله در اعلام مفقودی چک این است که صادر کننده به بانک مراجعه کند و در فرم مخصوصی که بانک به او می دهد دستور کتبی عدم پرداخت را بدهد . 
در این وضعیت بانک برای مدت یک هفته حساب را مسدود می کند ، در این مدت صادر کننده باید به مراجع قضایی مراجعه کند

۲-مراجعه به مراجع قضایی

کار بعدی که صادر کننده بر عهده دارد این است که ظرف یک هفته ای که بانک حساب او را مسدود کرده است به مراجع قضایی صالح مراجعه کند و بعد اعلام مفقودی چک و تشکیل پرونده ، گواهی مربوط به مفقودی چک را از مرجع قضایی دریافت کند . 
مرجع صالح برای چک تا مبلغ دویست میلیون ریال ، شورای حل اختلاف و مبلغ بیشتر ازآن دادسرا است .

نکته مهم : مراجعه به شورا منحصر به زمانی است که چک گم شده است ولی اگر چک سرقت ، جعل و یا کلاهبرداری شود ، باید در دادسرا اقامه دعوی کرد حتی اگر مبلغ چک کمتر از دویست میلیون ریال باشد .

۳-ارائه گواهی به بانک

مراحله بعدی از مراحل اعلام گم شدن چک این است که بعد از دریافت گواهی از مرجع صالح ، دستور دهنده باید حداکثر ظرف مدت یک هفته گواهیِ دریافتی از مرجع قضایی را به بانک تسلیم کند . اگر دستور دهنده این گواهی را به بانک ارائه ندهد ، بانک بعد از گذشت یک هفته ، در صورت تقاضای دارنده چک ، وجه آن را پرداخت خواهد کرد . 
بعد از ارائه گواهی اعلام مفقودی به بانک ، بانک موظف است وجه چک را تا زمانی که تکلیف پرونده در مرجع رسیدگی مشخص نشده است ، در حساب مسدود نگه دارد .